ตรีโกณมิติ (Trigonometry)

ภาพกราฟเส้นโค้งของฟังก์ชันตรีโกณมิติ พร้อมสัญลักษณ์ sine, cosine และ tangent
ภาพกราฟเส้นโค้งของฟังก์ชันตรีโกณมิติ พร้อมสัญลักษณ์ sine, cosine และ tangent

ความหมายของอัตราส่วนตรีโกณมิติ

ตรีโกณมิติ (Trigonometry) คือ สาขาของคณิตศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับมุม, รูปสามเหลี่ยม และฟังก์ชันตรีโกณมิติ ถ้าเอาตามความเข้าใจง่ายๆว่าการเรียนตรีโกณมิติมีไว้เพื่ออะไร
เพื่อหาความสูง,ความยาว,มุม ของรูปสามเหลี่ยนมุมฉาก ซึ่งสามารถนำไปปรับใช้กับการวัดขนาดตึก ระยะทางระหว่างพื้นที่ วัดระยะทางของดาว หรือการใช้ในกราฟ ในตอนที่เรียนในโรงเรียนอาจจะยังไม่จำเป็นแต่หากน้องๆขึ้นมหาลัยในสาขาวิชาตัวอย่างเช่น วิศวกรรม สถาปัตยกรรมศาสตร์ เศรษฐศาสตร์และอื่นๆ จะมีการนำตรีโกณมิติไปปรับใช้

 

ภาพสามเหลี่ยมมุมฉาก ABC โดยมีมุม C เป็นมุมฉาก และระบุด้าน hypotenuse, opposite และ adjacent

รูปสามเหลี่ยมมุมฉาก

รูปสามเหลี่ยมที่มีมุมทั้งหมด 3 มุมแต่มี 1 มุมเป็นมุมฉาก ถ้าเราให้รูปสามเหลี่ยมมุมฉาก ABC ที่มี C เป็นมุมฉาก เราจะเรียกแต่ละด้านดังต่อไปนี้

ด้าน AB คือ ด้านตรงข้ามมุมฉาก (hypotenuse)

ด้าน BC คือ ด้านตรงข้ามมุม A (the opposite side of angle A)

ด้าน AC คือ ด้านประชิดมุม A (the adjacent side of angle A)

 

ภาพแสดงวิธีการหาค่า sin, cos, tan และส่วนกลับ cosec, sec, cot พร้อมสามเหลี่ยมมุมฉาก ABC ระบุด้านตรงข้ามและด้านประชิดมุม A
ภาพแสดงวิธีการหาค่า sin, cos, tan และส่วนกลับ cosec, sec, cot พร้อมสามเหลี่ยมมุมฉาก ABC ระบุด้านตรงข้ามและด้านประชิดมุม A

การหาค่า sin cos tan

ไซน์(sine) ของมุม A หรือ sin A คือ ความยาวของด้านตรงข้ามมุม A /ความยาวด้านตรงข้ามมุมฉาก

โคไซน์(cosine) ของมุม A หรือ cos A คือ ความยาวด้านประชิดมุม A / ความยาวด้านตรงข้ามมุมฉาก

แทนเจนต์(tangent) ของมุม A หรือ tan A คือ ความยาวด้านตรงข้ามมุม A / ความยาวด้านประชิดมุม A

สำหรับ Cosec , Sec , Cot จะเป็นส่วนกลับ ของ Sine , Cos , Tan ตามลำดับ

Cosec A = ความยาวด้านตรงข้ามมุมฉาก / ความยาวของด้านตรงข้ามมุม A หรือ เป็นส่วนกลับของ Sin A

Sec A = ความยาวด้านตรงข้ามมุมฉาก / ความยาวด้านประชิดมุม A หรือ เป็นส่วนกลับของ Cos A

Cot A = ความยาวด้านประชิดมุม A / ความยาวด้านตรงข้ามมุม A หรือ เป็นส่วนกลับของ Tan A

ตารางแสดงค่า sin, cos, tan ของมุมพื้นฐานในรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก เช่น 0°, 30°, 45°, 60°, และ 90°

sin cos tan ของมุมพื้นฐานรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก

ตารางด้านบนคือตารางแสดงค่า Sin , Cos , Tan ของมุมพื้นฐานของรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก ซึ่งค่านี้สามารถนำไปใช้เพื่อหาค่า

มุมและระยะห่างของรูปสามเหลี่ยมมุมฉากได้

ภาพแสดงรูปสามเหลี่ยมด้านเท่า โดยทุกมุมภายในเท่ากับ 60 องศา และการแบ่งสมมาตรออกเป็นรูปสามเหลี่ยมมุมฉากสองรูป พร้อมสูตรคำนวณด้านสามเหลี่ยมมุมฉาก

รูปสามเหลี่ยมด้านเท่า

รูปสามเหลี่ยมด้านเท่าแสดงมุมภายในทุกมุมเท่ากัน 60 องศา เมื่อแบ่งสมมาตรตรงกลางจะได้รูปสามเหลี่ยมมุมฉาก มุมภายใน 90 , 30 , 60 ตามลำดับ ทั้งหมด 2 รูป

โดยจะมีสูตรหาความยาวด้านรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก คือ ด้านตรงข้ามมุมฉากยกกำลังสอง เท่ากับผลรวมของแต่ละด้านประกอบมุมฉากยกกำลังสอง ดังภาพ

ภาพตัวอย่างการหาค่าตรีโกณมิติในรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก โดยใช้ฟังก์ชัน sin, cos, tan พร้อมระบุด้านตรงข้าม ด้านประชิด และด้านตรงข้ามมุมฉาก

วงกลมหนึ่งหน่วย

วงกลมหนึ่งหน่วย เป็นสิ่งที่สำคัญมากๆ ในการหาค่าของมุมตรีโกณ โดยเฉพาะที่ต้องหาค่าของ sin cos tan ไม่จำกัดแค่เฉพาะบท

ตรีโกณ โดยเฉพาะมุมประหลาดที่มีค่ามากกว่า 90ᵒ หรือมากกว่า 360ᵒ ก็สามารถหาได้เช่นกัน

การกำหนดค่าของฟังก์ชันตรีโกณมิตินั้น สามารถทำได้โดยการใช้วงกลมรัศมี 1 หน่วย มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่จุดกำเนิดและเราจะเรียก

วงกลมดังกล่าวว่า วงกลมหนึ่งหน่วย (The unit circle)

เมื่อเรากำหนดจำนวนจริง θ (เซตา) จาก (1,0) วัดระยะไปตามส่วนโค้งของวงกลม โดยมีข้อตกลงดังนี้ว่า :

ถ้า θ > 0 จะวัดส่วนโค้งจากจุด (1,0) ไปในทิศทางทวนเข็มนาฬิกา

ถ้า θ < 0 จะวัดส่วนโค้งจากจุด (1,0) ไปในทิศทางตามเข็มนาฬิกา

ถ้า θ = 0 จุดปลายส่วนโค้งคือจุด (1,0)

จะได้ว่า เมื่อเรากำหนดจำนวนจริง θ ให้ เราสามารถหาจุด (x,y) ซึ่งเป็นจุดปลายส่วนโค้งได้เพียงจุดเดียวเท่านั้น

ถ้า |θ| > 2π แสดงว่า วัดส่วนโค้งเกิน 1 รอบ เพราะเส้นรองวงของวงกลมยาว 2π หน่วย

ภาพวงกลมหนึ่งหน่วย พร้อมระบุจุด (1,0), จุด (x,y), และเส้นโค้งที่แสดงการวัดมุม θ ในทิศทางตามและทวนเข็มนาฬิกา
ภาพแสดงความสัมพันธ์ co-function ของฟังก์ชันตรีโกณมิติ ได้แก่ sin, cos, tan, cosec, sec, และ cot พร้อมอธิบาย co-function ของแต่ละคู่ในวงกลมหนึ่งหน่วย
ภาพแสดงความสัมพันธ์ co-function ของฟังก์ชันตรีโกณมิติ ได้แก่ sin, cos, tan, cosec, sec, และ cot พร้อมอธิบาย co-function ของแต่ละคู่ในวงกลมหนึ่งหน่วย

โคฟังชันก์ (co-function)

โคฟังก์ชัน คือ การเท่ากันของค่าฟังก์ชันตรีโกณ โดยมีเงื่อนไขว่า มุมรวมกันได้ 90 องศา

แล้ว sin เท่ากับ cosine (cos)

tan เท่ากับ cotan (cot)

sec เท่ากับ cosec (csc)

ตัวอย่างเช่น

sin 50°= cos 40°

cot 20°= tan 70°

csc 35°= sec 55°

ภาพโปรโมทบริการหาติวเตอร์คณิตศาสตร์สำหรับเรียนตรีโกณมิติ พร้อมรายละเอียดติดต่อ Line: @klangtutor
SHARE TO